مشکلات الموت بزرگ از دیگاه من

سلام ودرود خداوند بزرگ بر الموتیان

من یک الموتیم(نادعلی رمضانی.دکترای شیمی معدنی.دانشگاه سمنان-متولد ورشدیافته صائین کلایه الموت).اصیلِ اصیل؛نسل اندر نسل درالموت زیسته ایم وامروزبه نام ومرام وکلام وقوام وعزت تمام آن افتخار می کنم.سالهاست مشکلات این سرزمین اصلی وسرزمین مادری رابا جان ودل احساس ودرک می کنیم.این که چرا تا امروز الموت این گونه مانده است وقتمان را می گیرد ومرور خاطرات ومشکلات گذشته هر چند چراغ راه آینده است ولی در عصرارتباطات وفناوری اطلاعات(دهکده جهانی) فرصت ها را باید به شدت درک کردوغنیمت شمرد.اینکه برادران وخواهران الموتی من باوجود داشتن پستهای سیاسی وحاکمیتی بزرگ به میزشان خدمت کردند نه به الموت یک گِلِه وشکایت است اما امروز اگر هم اندیشی وگذشت وهمیاری درنسل فرهیخته وروشنفکرجدید الموت داشته باشیم زودتر به الموت پیشرفته ونوین می رسیم. تشکیلات مردم نهاد مانند مهتاب و...خوب است اما کافی نیست.کار تیمی وتشکیلاتی یک رهبرفداکار،روشن؛باسواد وهوشیارونخبه می خواهد.مشکلات الموت دغدغه مسئولان نیست چون طبق بودجه سالانه کشوری، عدد جمعیت بودجه می گیردوالموت در مقابل شهرهای استان جمعیتش اندک است.بنابراین برای بودجه گرفتن وایجاد توسعه پایدار باید قدرت چانه زنی توسط نخبگان وتشکلّهای مردمی درنهادهای حاکمیتی از یکسووخواست وتقاضا وپیگیری مردمی وعمومی داشت.در این مقال برخی مشکلات وانتقادها رابه همراه پیشنهادهای ایجابی فقط به قصد خیر وامربه معروف ونهی ازمنکرمطرح می کنم تا به مصداق "اِنَّ اللّهَ لا یُغَیِّرُ ما بِقَومٍ حَتّیَ یُغَیِّروا ما بِاَنفُسِهِم". سوره رعد، آیه:11«خداوند وضع وحال هیچ قومی را تغییر نمی دهد تا زمانیکه خود آن قوم حالشان را تغییر دهند.» شاید نخبگان الموتی به خود بیایندوپیگیر باشند وبه این امید که مسولان محترم الموت واستان قزوین هم اگر حوصله کردند ومتن را خواندند با نگرش لطف وخدمت به مردم ، فکری به حال توسعه پایدار الموت زیبا کنند.امیدوارم مسئولان هنوزیادشان باشد که خمینی کبیر(ره) می فرمود: اگربه من بگویند خدمتگزار، بهترازاین است که بگویند رهبر؛ رهبری مطرح نیست،خدمتگزاری مطرح است ، اسلام ما را موظف کرده که خدمت کنیم. در اسلام و پیش من رهبری مطرح نیست ، برادری مطرح است. من با مردم ایران برادرهستم ، و خود را خادم و سرباز آنان می دانم.واما بعد:

الف)موضوع راه:

اولین وضروری ترین رکن توسعه وجودزیرساخت مناسب وایمن واقتصادی ازنظرمصرف انرژی وزمان برای حمل ونقل است که الموت از این منظربسیارفقیراست.چرا اصرار وفشار مردمی برای تمام کردن هرچه سریعتر پروژه های زیروجود ندارد؟چند بارمردم الموت پلاکارد در دست در نماز جمعه یا مناسبت های دیگربه طور آشکارتقاضای اتمام واکمال پروژه های زیر را داشته اند؟ آیا خواب مسئولان برای افزایش هزینه اجرا وگران شدن پروژه ها به جهت تورم وزمان طولانی واتلاف بیت المال آشفته است ودغدغه دارند؟

1- پروژهٔ جاده اصلی قزوین - الموت – تنکابن به طول148 کیلومتر، از جمله مصوبات سفر مقام معظم رهبری به قزوین است که با هدف اتصال مرکز به شمال کشور و همچنین کاهش و موازنهٔ ترافیک مسیرهای منتهی به استان‌های شمالی کشور پیش‌بینی و در حال اجرا است.آنچه که برای الموت مهم است مسیر قزوین تا شهرک است در صورتی که قطعه دوم که زیانش برای الموت جدی تراست شتاب بیشتری دارد.

2- پروژه جاده اصلی در دست طراحی و ساخت قزوین ـ رحیم‌آباد ـ کلاچای به طول ۱۵۰ کیلومترکه تاکنون پیشرفت در خور توجه ای نداشته است واگر به همین منوال پیش رود یک قرن صبر لازم دارد.

3- کوتاه وایمن سازی مسیر طولانی فعلی قزوین-قسطین لار-الموت که با ایجاد چند تونل واحداث پل وتغییر مسیر برخی قسمتها به آسانی امکان پذیر است.چرا پل شاهرود در رجایی دشت چنین قیافه ای دارد؟آیا ضرورتی برای گسترش وبازسازی آن وجود ندارد؟ یا چون بچه گریه نمی کند مادر نیازی به شیر دادن نمی بیند؟

4- مرمت وبازسازی ورفع عیوب وتجدیدآسفالت راه های موجود بین روستایی.

5- احداث و آسفالت ریزی راه های روستایی به ویژه درغرب الموت(من از آوردن کلمه شرقی یا غربی برای الموت شرم دارم).نمی توان پذیرفت با گذشت چهل سال از پیروزی انقلاب اسلامی باهدف خدمت به مستضعفین، منطقه ای که خاک هر روستایش بوی شهادت می دهد(الموت250 شهید سرافرازدارد.) هنوز راه خاکی وغیر ایمن داشته باشد.

ب) طرح هادی روستایی:

ضرورت تجدید نظر و بازنگری در طرح های هادی مطابق با نیازها و ضروریات زندگی مردم و متناسب با شرایط اقتصادی و اجتماعی روستا ایجاب می کندبا اجرای درست و به موقع طرح هادی در روستاها و شهرهای کوچک می تواند ضمن حفظ سیمای منطقه، فعالیتی خوب و مثبت در راستای توسعه عمرانی و فیزیکی این مناطق با معیارها و استانداردهای روز کشور و دنیا باشد؛ از سوی دیگر با توجه به جمعیت حاضر خانواده های روستایی و نیاز مبرم آنان برای تهیه مسکن، با به روز کردن و کار آمدتر کردن این طرح ها می توان از کوچ مردم به شهرها و از بین رفتن فعالیت های کشاورزی و تولیدی که مختص مناطق روستایی و روستاییان است، جلوگیری کرد.

این طرح باوجود مزایای بی شمارواهداف وچشم اندازهای علمی وعملی جالب،  در الموت مشکلات بسیاری برای مردم ایجاد کرده است.این که در دو دهه قبل برای یک روستای 20 خانواری دور روستا خط ومنحنی رسم کنند وامروز با توسعه روستا به 70 خانوار یا بیشتر،بگوینداگر از این خط عبور کنیدمتخلف وقانون شکن هستید واز تمام خدمات از جمله آب،برق،گاز،سند مالکیت و... محروم می شوید؛درخور وسزاوار مردم روستایی که ولی نعمتان انقلاب اند نیست.بیایید به جای آنکه مجرم ومتخلف در طرح هادی روستایی ایجاد کنیم ؛به سرعت با پیگیری نخبگان الموت وباجدیت وتلاش ودلسوزی بخشدارمحترم وبنیاد مسکن انقلاب اسلامی برای یک افق 20 ساله یا بیشتر طرح هادی جدیدبادر نظر گرفتن حق همه ساکنین واهالی روستاوبادید حل مشکلات موجود وبا کمترین هزینه تحمیلی به مردم ترسیم واجراشود. نکته دیگر آنکه بنیادمسکن انقلاب اسلامی قزوین اعلام کرده هزینه طرح هادی جدید برای هر روستا 30 میلیون تومان می شود که باید50% آن را اهالی تامین کنند واین خودستمی دیگر است زیرا این طرح حاکمیتی است ودولت باید بودجه آن را تامین کند. دولت یک دست دراز دارد و یک دست کوتاه، دست دراز به همه جا می رسد و برای گرفتن است و دست کوتاه برای دادن است و فقط به کسانی میرسد که خیلی نزدیکند...!!!

 

ج) گردشگری وطبیعت گردی:

اهمیت حضور گردشگران در یک منطقه بر هیچ کس پوشیده نیست اما آنچه که گردشگر را به یک منطقه جذب می کند چیست؟ویژگی های طبیعی تاریخی و فرهنگی همه از مشخصه هایی هستند که ظرفیت گردشگری را برای منطقه ایجاد می کنند ولی سئوال اینجاست که وجود ظرفیت به تنهایی می تواند موجب رونق صنعت گردشگری شود؟به طور قطع پاسخ منفی خواهد بود.هرچند وجود عوامل فوق ضروری است اما شرایط کافی برای جذب گردشگر را می توان به مشخصه هایی چون وجود امکانات رفاهی، امنیت، فرهنگ توریست پذیری مردم منطقه گسترش داد.لذا به منظور بهبود و رونق گردشگری عوامل فوق را باید مورد بررسی قرار داد.

بدون شک جاذبه های طبیعی الموت در حوضه جغرافیایی قزوین یقینا بی نظیر است و این بدان معنی است که اگر اهالی قزوین بخواهند زمان کوتاهی را برای بهره گیری از مواهب طبیعی بگذارند راهی غیر از الموت به ذهنشان متبادر نخواهد شد.همچنین درخشش اسماعیلیان در صفحات تاریخ باعث شده تا قلاع اسماعیلیه به میراث گرانبهایی از تاریخ برای غنای تاریخی منطقه به شمار رود.

با توجه به این نکات مثبت نباید چشم از برخی کاستی ها فروبست.به نظر نگارنده مهمترین معضل ناشناخته ماندن ظرفیت گردشگری الموت، فقدان زیرساخت های ارتباطی مناسب در بین الموت و نقاط شهری بوده است. مسئله قابل ذکر بعدی فقدان امکانات رفاهی مناسب برای گردشگران است.در تاریخ نقل است که شاه طهماسب صفوی برای افزایش رونق گردشگری درمسیرجاده ابریشم دستور به ایجاد کاروانسراهایی بزرگ و مجهز به بهترین امکانات و حتی آلات سرگرمی مورد علاقه اروپاییان می دهد که این دستور باعث می شود مدت اقامت اروپاییان در ایران به طور چشمگیری افزایش یابد و عملا توریسم به عنوان صنعت ایران در آن زمان مطرح باشد. واقعه فوق اهمیت وجود امکانات رفاهی را نشان می دهد.

مسئله مهم دیگری در بحث توریسم در کشور وجود دارد که شاید تا به حال کمتر به آن توجه شده است و آن فقدان تعریفی از سفر سیاحتی برای غالب مردم ایران است.به این منظور که غالبا در سفر های تفریحی ایرانیان، مصداق عینی و ملموسی از تفریح وجود ندارد.به عنوان مثال وقتی خانواده شما برای تعطیلات به منطقه شمال کشور سفر می کند غیر از دلخوشی به دیدن دریا و گذر از جاده های سرسبز شمال و رطوبت شرجی هوا هیچ عنصر دیگری برای تفریح برای شما تعریف نشده است! در نظام گردشگری تفریحی واقعا این کمبود حس می شود .این مطلب از این نظر برای توریسم الموت اهمیت دارد که برای جذب توریست باید برنامه تفریحی مدوّنی برای افراد تعریف شود.

با توجه به نکات فوق روند برنامه ریزی برای رونق گردشگری در منطقه الموت باید به صورت زیر تعریف شود:

- برنامه ای مطالعاتی برای شناخت کامل ظرفبت های گردشگری اعم از تاریخی و تفریحی

- ایجاد امکانات رفاهی متناسب با ظرفیت هر منطقه( از ایجاد یک چایخانه برای استراحت موقت تا هتل های مناسب برای اقامت طولانی)

- تدوین برنامه ی مدوّن، غنی و راضی کننده برای گردشگر.

- ارائه برنامه های گردشگری به شرکت های سرمایه گذار.

- تلاش برای بهبود زیرساخت های ارتباطی از طریق تقویت نهاد های غیر دولتی و مطالبه این خواسته از سوی این نهاد ها از دولت.

بایدها ونبایدهای گردشگری الموت:
1- به نظر من در طی‌ 40 سال گذشته، میزان نشر مطالب مرتبط با الموت، روستاهایش و جاذبه‌های گردشگریش، چه در حوزه مجازی چون وبلاگ‌های الموت و فیسبوک وتلگرام و چه از طریق دیگر رسانه ها، بسیار بیشتر از میزان توجه لازم برای پذیرایی از گردشگران و به تعبیر من جلوگیری از تهدیدات حضور گردشگران بوده است. درستی‌ این مساله با مقایسه‌ای ساده بین آماری که از میزان گردشگر در الموت ارائه کرده اند و امکانات موجود اثبات پذیر است. این موضوع بسیار نگران کننده است و در آینده‌ای نزدیک صدمات جبران ناپذیری به منطقه خواهد زد. از این رو، تمامی عزیزان و دوستداران الموت باید به این مساله توجه کنند و حفظ زیستگاه طبیعی و فرهنگی‌ الموت رو به اندازه تبلیغ در مورد منطقه جدی بگیرند.

2- برای جهت دهی‌ به گفتگوها تا رسیدن به نقطه‌ای مشترک، ابتدا باید "واقعیت"‌های منطقه را بر شمرد و بر اساس آن تحلیل یمان را بسط داد. این پیش فرض‌ها "چهار چوب" گفتگو رو مشخص می کنند و پیدا کردن ارتباط بین آنها، منجر به راهکار‌های مناسب می‌شود. چند نمونه از این "واقعیت"‌ها که امیدوارم با کمک شما تکمیل بشوند:

۱- استعداد جغرافیایی و فرهنگی‌ منطقه برای جذب توریست بالاست.

۲- گردشگران ( داخلی‌ و خارجی‌ ) در منطقه هستند و تعدادشان رو به افزایش است.

۳- امکانات رفاهی به نسبت تعداد گردشگر متناسب نیست.

۴- در حال حاضر و در الموت، ضرر گردشگر بیشتر از نفعش است.

۵- جاده الموت-شمال در دست ساخت است و تکمیلش برابر است باورود سیل گردشگران و مسافران به منطقه.

۶- شرایط اقتصادی عزیزان بومی منطقه مناسب نیست.

۷- نرخ مهاجرت از روستا به شهر رو به افزایش است.

۸- مهمترین عامل برای زنده نگه داشتن فرهنگ و زبان الموتی حضور بومیان در روستاهای الموت است.

۹- حضور گردشگر بالقوه میتواند سبب بهبود وضع اقتصادی بومیان شود.

۱۰- تهدیدات گردشگری را می‌توان به فرصت تبدیل کرد ( البته مستلزم پیشنیاز‌های فراوان است، اما نشدنی هم نیست )

3- برخی‌ از دوستان بیشتر بر روش‌های عمل گرایانه تاکید دارند تا گفتگو و تئوری پردازی، اما واقعیت اینست که "تفکر مقدمه عمل است" و مطمئنا اینچنین گفتگوهایی اگر جهت دهی‌ مناسب داشته باشد، در عمل نیز قابل پیاده سازی هستند.

د)کشاورزی واشتغال:

1- اصلاحات ارضی که باعث خرد شدن و تقسیم شدن زمین های کشاورزی و کوچک شدن آنها شد همچنان بلای جان کشاورزی است چرا که طی این سال ها زمین های کشاورزی از پدر به فرزندان رسید و بین آنها تقسیم شد و از فرزندان هم به نوه ها و...رسید و این خرد شدن زمین ها تا آنجا ادامه دارد که در تورم و گرانی های امروز کاشت و برداشت در یک زمین 500 متری با توجه به هزینه ها و درآمدها برای کشاورزان صرفه ندارد و این در حالی است که کاشت در زمین چند هزار هکتاری هم می تواند بر ای کشاورزانی که زمین ندارند ایجاد اشتغال کند و هم سود را بالا ببرد.

به این ترتیب باتجمیع اراضی شاید بتوان با ایجاد تعاونی ها  که از بخش کشاورزی حمایت کنند، بازگردادندن خرده مالکی به بزرگ مالکی و جلوگیری از واردات بی رویه به کشاورزیمان سامان داد.

 

2- کمبودآب کشاورزی در الموت خوشبختانه مربوط به نبود آب نیست بلکه مدیریت سنتی وشیوه آبیاری غرق آبی باعث مشکلات کشاورزی شده است.باتجهیز باغات و مزارع کشاورزی به سیستم‌های نوین آبیاری، انتقال آب به مزارع کشاورزی، ایجاد کانال و لوله گذاری و اجرای طرح‌های کشاورزی این مشکل قابل حل است.

3-زمزمه های مطالعه واحداث سد الموت بر روی شاهرود افق دیگری است که درآن الموت به قیمت دشت قزوین نابود می شود.نمی دانم چرا از همین آغازین حمله ها کسی صدایی ونوایی وفریادی واعتراضی ندارد.ساکت بمانیم تا کلنگش زده شود.

4-برای محصولات کشاورزی الموت بیاید یک میدان بزرگ فروش محصولات کشاورزی وپروتئینی درخروجی جاده الموت مثلانزدیک راهداری الموت(قهوه خانه شفیع) یاهرجای مناسب دیگر که دسترسی شهرنشینان ومصرف کنندگان به آن کوتاه وآسان است ایجاد کنیم وشرط اساسی آن این باشد که تمام محصولات اختصاصی الموت درآن عرضه شودوضمنا تمام کارگران وغرفه داران فقط الموتی باشند.کاملا انحصاری دراختیار الموتیان مدیریت شود تا باعث اشتغال وثروتمند شدن الموتیان باشد ودست واسطه ها ودلالان کوتاه شود.

در پایان ضمن عذرخواهی به خاطر طولانی شدن کلام،ازهمه الموتیان عزیزمی خواهم به مصداق "حبّ الوطن"در باره سرزمینمان چاره اندیشی کنیم وبا اندکی فداکاری به مردمان پاک دست وکوشاوصمیمی الموتمان خدمت کنیم وتلاش کنیم به حقشان برسند.                                              باسپاس:نادعلی رمضانی-آبان1396